”पोषण सचेतना अभिवृद्घिको क्षेत्रमा कार्यरत काठमाडौंकी बोनिता शर्मा भन्छिन्, “हाम्रा गाउँ–शहरमा खान नपाएर मात्र होइन धेरै खाएर हुने कुपोषणको समस्या पनि छ।”
तपाईंलाई पोषण सचेतनाको क्षेत्रमा लाग्न केले प्रेरित गर्यो ?
जनस्वास्थ्य र पोषण विषयमा स्नातकोत्तर अध्ययन गर्ने क्रममा काठमाडौंको काँठ क्षेत्र र ग्रामीण इलाकामा जाँदा पोषणमा पहुँच नभएका महिला, बालबालिका र किशोरीहरू देखें ।
२०७२ सालमा भूकम्प आएताका ललितपुर लुभूकी एक महिलाले जन्माएका तिम्ल्याहा सन्तान मध्ये काखको एउटा नानीमा कुपोषणका लक्षण देखिएका थिए । आमालाई भने त्यसबारेमा थाहै थिएन । यिनै कारणले मलाई यस क्षेत्रमा आउन प्रेरित गर्यो ।
हाम्रोमा पोषण सम्बन्धी समस्या चाहिं के हो ?
हाम्रा गाउँघरमा पोषिला खाद्यवस्तु नचिन्ने ठूलो समस्या रहेछ । हिमाली र पहाडी क्षेत्रमा मकै र कोदो जस्ता स्थानीय उत्पादनलाई हेयभावले हेरिंदो रहेछ ।
खाना भन्नासाथ तराईबाट लगिएको चामललाई मात्र बुझिन्छ ।
जबकि ईस्कुस, हलुवाबेत, निगुरो आदि खोल्साखाल्सीमा विना मिहिनेत उत्पादन हुने खाद्यवस्तुमा पनि प्रशस्त पोषक तत्व पाइन्छन् ।
हाम्रो पोषण नीति कस्तो छ ?
सरकारले बनाएको पोषण नीति महिला र बालबालिका केन्द्रित छ । नीतिगत रुपले गाउँघरमा रहेका किशोरीहरूलाई पनि समेट्नु आवश्यक छ ।
राम्रा पक्ष पनि धेरै छन्, गर्भवती महिलालाई निःशुल्क आइरन चक्की वितरण गरिएको छ । कतिपय स्वास्थ्य संस्थामा अण्डा र दूध पनि वितरण गरिन्छ ।
पोषण व्यवस्थापनका चुनौती के हुन् ?
पोषणसँगै सरसफाइ, महिलाको उद्यमशीलता, शिक्षा र चेतनामा अभिवृद्धि गर्नु जरुरी छ । ठूलो चुनौती त बुझाइ र व्यवहारमा परिवर्तन ल्याउन नसक्नु नै हो ।
तपाईंको संस्थाले अब के योजना बनाएको छ ?
हामीले गरेको कार्य अन्तर्राष्ट्रिय रुपमै अनुमोदन भएपछि निश्चय नै दायित्व बढेको छ । यसले स्थानीय सरकारहरूसँग मिलेर हाम्रा प्रयासहरूलाई निरन्तरता दिन सजिलो हुनेछ ।
हामी विभिन्न तहका सरकारहरू, स्थानीय समुदाय र अरु संघसंस्थासँग अब हातेमालो गर्नेछौं ।
